Bir Başyapıt : "Mitoloji Sözlüğü"

Mitoloji denilince usumuza “Yunan ve Roma Mitolojisi” geliyor.
Bu doğrudur.
Mitoloji deyince özellikle Yunan Mitolojisini ve kahramanlarını anlıyoruz.
Böyle algılanmasının ve bu efsanelerin Yunanistan ve Roma'ya bağlanmasının nedeni,bu metinlerin Yunanca ve Latince olarak yazılmış olmasından ileri gelir.
Aslnda Yunan ve Roma Mitolojisinin kaynağının Yunanistan ve İtalya olmadığını biliyoruz.
Bir Akdeniz çevresi efsaneler topluluğu var.
Bu efsanelerin çıkış kaynağı,Anadolu,Girit,Mezepotamya,Fenike ve Mısır'dır.

Heredot’a göre ,Tanrı soylarını sayıp döken,Tanrılara adlarını veren,niteliklerini tanımlayan ve efsanelerini anlatan Homeros ve Hesiodos’tur.

Ülkemizde,H.Ali Yücel döneminde Yunan ve Roma mitolojisinin başyapıtları Türkçeye çevrildi.

Ayrıca Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir,Yunan mitolojisinin konularını Anadolu efsaneleriyle birleştirdi.

Mitoloji,çağdaş yazın ve sanatın da ana izleklerini oluşturuyor.

Mitolojinin kahramanları günümüzde yeniden canlanyor.

İşte mitolojinin ana konularını ve kahramanlarını öğrenmek için Azra Erhat’ın Mitoloji Sözlüğü yapıtı temel bir kaynak görevi yapıyor.
Bir başyapıt da diyebiliriz.
Yapıt bir ansiklobedi, bir sözlük özelliğinde.
Mitolojinin konularını ve kahramanlarını severek okuyoruz.

( MİTOLOJİ SÖZLÜĞÜ,Azra Erhat,Remzi Kitabevi )

http://www.hermeskitap.com/catalog/p...f31166a0bc4f6d
Muadili olabilecek bir kitap daha

"Önce Söz Vardı" : Biri Mythos,Öbürü Epos,Diğeri Logos
"Önce Söz Vardı" der,Kutsal Kitap.
Ancak hangi söz ?
Eski Yunan dilinde söz kavramı üç sözcükle anlam kazanıyordu.

Biri Mythos,öbürü Epos,diğeri Logos.

Mythos:
Söylenen ya da duyulan sözdür.Masal, öykü, efsane anlamlarına gelir.
Herodot,Mythos'a tarih değeri olamayan söylenti,der.
Platon,Mytos'u masal,diye tanımlar.

Epos:
Belli bir ölçüye ve düzene göre söylenen,okunan sözdür.
Epos,insana tanrı armağanıdır.
Mythos ile Epos arasında bir bağ vardır.
Mythos,sözün/söylencenin içeriği'dir.
Epos,sözün/içeriğin ölçülü ve süslü anlatım biçimi'dir.
Epos ne denli güzelse Mythos da o denli etkili olur.
İşte Mythos ile Epos arasındaki başarılı uyum,ilk çağlardan kalma efsanelerin günümüze değin yaşamasında,ölümsüzlük kazanmasında belirleyici olmuştur.

Logos:
Logos'un sözcüğünü İonya düşünürleri,başta Herakleitos kullanmıştır.
Onlara göre Logos gerçeğin insan sözüyle dile gelmesidir.
Logos,insanda düşünce,doğada yasadır.
Her yerde ve her şeyde vardır.
Ortaklaşa ve tanrısaldır.

Mythos ile Epos uyum gösterir.
Ancak Logos bu kavramlarla çelişme içindedir.

Peki,Mythologia sözcüğü mythos ile logos'un bileşimi değil midir ?
Mythologia,efsaneler bilimi anlamına gelmez mi ?
Azra Erhat bu soruya "Hem gelir,hem gelmez." yanıtını veriyor.

Erken ilk çağda "Mythologein" diye bir sözcük vardır.
Ve masal anlatmak demektir.
Mythologia kavramı da aynı anlama gelmektedir.

Mythos,ilk çağdan buyana sözün ve sanatın konusu olmuştur.
Mythos'un asıl yaratıcıları da söz ve söz ustası olmuştur.

Bu süreç,Mythos,Epos ve Logos'un birleşmesinde de beliryeyici olmuştur.


(Azra Erhat,Mitoloji Sözlüğü,Remzi Kitabevi,1978.Yararlanıldı.)