Türk Mitolojisi

Tepegöz ile Basat



Basat :

Bir gün düşman baskınından kaçan Uruz Koca,kaçak oğlunu yolda durdurdu.
Ve hiç farkında olmadan yola devam ettiler.
Yolda düşen bu çocuğu bir arslan alarak büyüttü.

Günlerden sonra,Uruz Koca yeniden yurduna döndü.
Oğuz Han'in atlarına bakan çoban bir haber getirerek dedi ki:
"Ormanda bir arslan kükrüyor.Ama uzaktan yürüyüşü,bir insan gibi."
Çoban'ın bu sözü üzerine Uruz Koca da:
"Bu benim yolda düşen oğlumdur." dedi.
Uruz Koca oğlanı alıp evine getirdi.
Ama oğlu yine aslan yatağına gitti.
Bir daha tutup getirdiler.

Bunun uzerine Dede Korkut geldi:
"Oğlum sen insansın.Gel iyi ata binmeyi öğren.İyi yiğitlerle beraber yaşa.
Büyük kardeşinin adı Kayan Selçuk'tur.
Senin adın da Basat olsun." dedi.


Peri Kızı ve Çoban :

Uruz Koca'nın bir çobanı vardi.
Adına Konur Koca Sarı Çoban derlerdi.
Uzun Pınar adlı bir Pınar vardı.
Bu Pınar'a Periler konmuştu.
Peri kizları kanat kanada vermişler, uçuyorlar.
Çoban kepeneğini üzerlerine attı.
Peri kzlarindan birini tuttu.
Çoban'la Peri Kızı birleşti.
Peri Kızı Çoban'a "Bir süre sonra yine Pınar'a gel." dedi.

Tepegöz :

Ve zaman geçti.
Bir süre sonra çoban yeniden Pınar'a geldi.
Çoban yerde bir garip Yığın gördü.
Bu yığın gittikce büyüyordu.
Çobanın yanındakiler yığın'ı tekmelediler.
Yığın tekmelendikce büyüyordu.
Uruz Koca da merak etti.
Atından inerek Uruz Koca da Yığın'ı tekmeledi.
Fakat Uruz Koca'nın mahmuzu dokununca Yığın yırtıldı.
İçinden bir oğlan çıktı.
Gövdesi dev bir adam gövdesi gibiydi.
Ve başının tepesinde bir gözü vardı.
Uruz Koca,"Oğlum Basat ile birlikte besleyelim." diyerek Tepegöz'ü aldı.
Evine götürdü.
Tepegöz,günde bir kazan süt içiyordu.
Çocuklarla oynamaya başladı.
Oynarken de bunlardan birinin burnunu,öbürünün kulağını yemeye başladı.
Herkes çaresiz kalmıştı.

Tepegöz'ün Anası :

Tepegöz yeniden Pnar başına çıktı.
Tepegöz'ün Peri olan anası gelerek oğlunun parmağına bir yüzük taktı.
Tepegöz'ün peri olan anası :
"Oğlum sana ok batmasın.Gövdeni kılıç kesmesin." dedi.

Bir yüce dağ vardı.
Tepegöz orada yol kesti. Adam tutsak etti.
Büyük bir eşkiya oldu.
Tepegöz'ün üzerine gittiler.
Tepegöz'e ok attılar, batmadı.
Kılıç vurdular, kesmedi.
Hepsini yedi bitirdi.
Oğuz ilinden bile adam yemeye başladı.

Basat'ın Zaferi:

Nihayet Basat, bu Tepegöz'un üzerine gitti.
Tepesindeki tek gözüne şiş saplayarak kör etti.
Basat sonra da Tepegöz'ün kafasını kesti.
Oğuz ili gönendi.

( Dede Korkut Kitabı,Muharrem Ergin,MEB Kitapları,1971,Sy:168-184)

Odysseus ve Tepegöz
Öyküde gördüğümüz öğeler destanlarda gördüğümüz motiflerle uyumlu.
"Canavar'ı öldürme" motifini Yunan Mitolojisinde de görüyoruz.
Oidipus ---babasını öldürmeden ve annesiyle evlenmeden--- Kral olmadan önce şehrin başına bela olan bir canavarı öldürür.
Ve Kral olur.

Odysseus da İthaki'ye, evine dönerken Tepegözler ülkesine düşer.
Tepegözlere tutsak olur.
Odysseus,Tepegöz'ü aynı Basat gibi gözünden vurarak kurtulur.

Cumhuriyet Pazar ekinde ( 28.6.2009 ) Adnan Binyazar da Tepegöz ve Basat öyküsü üzerine bir yazı yazdı.
Adnan Binyazar'a göre Tepegöz, Dede Korkut anlatıları arasında farklılığı olan bir öyküdür.
Tepegöz zalimleri,Basat ise zalimlere karşı direnenleri simgeler.

"Gök'ten gelen gururlu adamlar"
Çin kaynakları Türkler için böyle diyor :
"Gök'ten gelen gururlu adamlar ! "


Türk Mitolojisinde,doğa üstü ve insan üstü güçler çok yoğun olarak geçiyor.
Gökten inen yıldızlar ve içinden çıkan ay yüzlü güzeller.
Pınar başında periler.
Bu güzellerle evlenen Oğuzlar.
Bu birleşmelerden oluşan Tanrı insanlar.

E.Daniken benzeri bir çözümleme yaparsak bu öyküde de Pınar başındaki Peri, bir "uzaylı" insan'ı simgeliyor.

Çoban ile Uzaylı Peri'nin birleşmesinden oluşan Tepegöz ise bir astronot'a benziyor.

Uzaylı Peri,Astronot Tepegöz'e silah işlemeyen bir araç da (Yüzük) veriyor.